Brak kompetentnego zarządzania w domach kultury – problem, który hamuje rozwój
KULTURA / TEATR/
Felieton
🖋 Autor: [Anna Ostrowska|
📅 Data publikacji: 11 września 2025
Domy kultury powinny być miejscami tętniącymi życiem, rozwijającymi pasje lokalnych społeczności i promującymi kulturę. Niestety, w wielu przypadkach ich potencjał jest niewykorzystany. Głównym problemem jest zatrudnianie osób na stanowiska kierownicze i dyrektorskie, które nie posiadają umiejętności menedżerskich ani wiedzy o kulturze. Brak kompetentnego zarządzania prowadzi do stagnacji, nieumiejętności zdobywania funduszy oraz niewłaściwego gospodarowania środkami.
Brak menedżerskiego podejścia
Dyrektor domu kultury powinien być zarówno menedżerem, jak i osobą rozumiejącą potrzeby kulturalne społeczności. Tymczasem w wielu przypadkach na tych stanowiskach znajdują się osoby przypadkowe, które nie mają doświadczenia w zarządzaniu instytucjami kultury. W efekcie:
- Nie potrafią skutecznie pozyskiwać środków na działalność.
- Ograniczają ofertę kulturalną do najprostszych i najmniej wymagających form.
- Nie podejmują ryzyka inwestowania w projekty, które mogłyby przynieść realne korzyści.
- Nie wiedzą, jak współpracować z artystami i twórcami, by rozwijać lokalne środowisko kulturalne.
Problem zatrudniania nauczycieli na stanowiska dyrektorów domów kultury
Sytuacja jest szczególnie widoczna w mniejszych miejscowościach i wiejskich gminach, gdzie na stanowiska dyrektorów domów kultury często powoływani są nauczyciele szkół podstawowych. Choć mogą posiadać doświadczenie w pracy z dziećmi, to brakuje im kompetencji menedżerskich oraz znajomości sektora kultury. Efektem tego jest:
- Brak wizji rozwoju instytucji – Domy kultury często funkcjonują jedynie jako świetlice, zamiast pełnoprawnych ośrodków kulturalnych.
- Niedostosowanie oferty do potrzeb społeczności – Program wydarzeń bywa przypadkowy i pozbawiony spójnej strategii.
- Nieumiejętność pozyskiwania funduszy – Wielu dyrektorów ogranicza się jedynie do niewielkich dotacji gminnych, nie szukając dodatkowych źródeł finansowania.
- Ignorowanie potencjału współpracy z artystami – Brak znajomości środowiska kulturalnego sprawia, że domy kultury nie angażują się w projekty o większym zasięgu.
Zmarnowany potencjał sekcji teatralnych
Sekcje teatralne w domach kultury to jeden z niewielu obszarów działalności, który może generować przychody. Dzięki sprzedaży biletów na spektakle można nie tylko pokrywać koszty działalności, ale także inwestować w rozwój grup teatralnych. Niestety, brak wiedzy i umiejętności menedżerskich sprawia, że dyrektorzy domów kultury tego nie dostrzegają. Zamiast rozwijać amatorskie teatry, traktują je jako niepotrzebny koszt, pomijając fakt, że dobrze zarządzany teatr może być samowystarczalny finansowo.
Nieznajomość kultury jako przeszkoda
Dyrektorzy domów kultury często nie tylko nie potrafią zarządzać instytucją, ale również nie mają odpowiedniej wiedzy o kulturze. W efekcie:
- Nie rozumieją wartości teatru jako narzędzia edukacyjnego i artystycznego.
- Nie wiedzą, jakie działania mogą przyciągnąć publiczność i zainteresować mieszkańców.
- Brakuje im wizji długofalowego rozwoju instytucji.
Kultura przez duże „K” wymaga zrozumienia i zaangażowania. Tworzenie wartościowych wydarzeń kulturalnych nie polega na chaotycznym organizowaniu przypadkowych inicjatyw, lecz na świadomym budowaniu oferty odpowiadającej na potrzeby społeczności. Dyrektorzy, którzy nie mają tej świadomości, nie są w stanie skutecznie pełnić swojej roli.
Inwestycja w kulturę to inwestycja w rozwój
Jednym z największych błędów, jakie popełniają dyrektorzy domów kultury, jest brak zrozumienia, że aby zarobić, trzeba najpierw zainwestować. Inwestowanie w sekcje teatralne, promocję wydarzeń czy rozwój lokalnych artystów może przynieść wymierne korzyści – zarówno finansowe, jak i społeczne. Niestety, osoby nieposiadające umiejętności zarządzania nie dostrzegają tego mechanizmu i prowadzą domy kultury w sposób zachowawczy, ograniczając ich potencjał.
Jak poprawić sytuację?
Aby domy kultury mogły funkcjonować efektywnie i odgrywać ważną rolę w społecznościach lokalnych, konieczne jest:
- Zatrudnianie dyrektorów z doświadczeniem menedżerskim i znajomością kultury.
- Obowiązkowe szkolenia z zarządzania kulturą i pozyskiwania funduszy.
- Promowanie przedsiębiorczego podejścia do działalności kulturalnej.
- Rozwój strategii długofalowego inwestowania w sekcje mogące generować dochód, np. teatr amatorski.
- Ścisła współpraca z lokalnymi artystami i społecznością.
- Zatrudnianie osób kompetentnych, a nie przypadkowych, na stanowiska kierownicze w domach kultury.
Domy kultury mogą być kluczowymi instytucjami wspierającymi rozwój lokalnych społeczności, ale tylko wtedy, gdy są zarządzane kompetentnie. Czas na zmiany, które pozwolą kulturze funkcjonować nie tylko jako działalność dotowana, ale również jako prężnie działający sektor, który samodzielnie się utrzymuje i rozwija.
